Tabletka "dzień po" - antykoncepcja awaryjna Poradnik 2024: czy bezpieczna, działanie, cena, rodzaje

Czy tabletka "dzień po" jest bezpieczna?

Tabletka "dzień po" jest stosunkowo bezpiecznym lekiem. Jednak, tak jak w przypadku wszystkich leków, w trakcie jej stosowania mogą wystąpić skutki uboczne. Nie wpływają one znacząco na funkcjonowanie kobiety. Najczęstszym działaniem niepożądanym są zawroty głowy.

Pomimo tego ostrożność powinny zachować osoby, u których występują ciężkie zaburzenia czynności wątroby i zespół złego wchłaniania.

Dodatkowo trzeba pamiętać, że tabletka "dzień po" nie zapobiega chorobom przenoszonym drogą płciową. Również nie może być stosowana jako regularna metoda antykoncepcji. Jeżeli stosowanie powtarza się, należy skonsultować się z lekarzem ginekologiem i dobrać odpowiedni, stały sposób antykoncepcji.

Zobacz także: Najbezpieczniejsza antykoncepcja hormonalna - jaką antykoncepcję wybrać?

Jak działa tabletka "dzień po"?

Octan uliprystalu jest selektywnym modulatorem receptora progesteronowego. Działa głównie poprzez hamowanie lub opóźnianie owulacji, która jest momentem największej płodności kobiety. Lewonorgestrel również zapobiega owulacji.

Owulacja to moment w cyklu miesiączkowym kobiety, kiedy dochodzi do uwolnienia komórki jajowej. Jest to skomplikowany proces, którego celem jest przygotowanie do zapłodnienia. Jego opóźnienie ma spowodować uniemożliwienie połączenia gamet żeńskiej i męskiej.

Działanie antykoncepcji awaryjnej różni się od tabletek wczesnoporonnych, które przerywają ciążę.

Dodatkowe działania lewonorgestrelu

Oprócz wpływu na owulację lewonorgestrel oddziałuje również na śluz szyjkowy. W efekcie staje się on gęstszy i trudniejszy do przeniknięcia dla plemników.

Kolejnym działaniem lewonorgestrelu jest zmiana w endometrium (w błonie śluzowej macicy). Staje się mniej przyjazna do implantacji zapłodnionej komórki jajowej, co osłabia szansę na zagnieżdżenie się zarodka.

Ile kosztuje tabletka "dzień po"? Cena antykoncepcji awaryjnej

Na rynku są dostępne 2 preparaty zawierające lewonorgestrel i 1 zawierający octan uliprystalu.

Leki zawierające lewonorgestrel:

• cena Escapelle - około 58,50 zł,

• cena Livopill - około 42 zł.

Octan uliprystalu zawiera produkt ellaOne i kosztuje około 128,50 zł.

Zobacz także: Najtańsza antykoncepcja - tabletki, prezerwatywa, plastry i inne - porównanie cen

Tabletka "dzień po" - rodzaje. Jakie preparaty są dostępne na rynku?

Farmakologiczna antykoncepcja awaryjna bazuje na 2 substancjach aktywnych - na octanie uliprystalu i lewonorgestrelu. Oba związki powodują opóźnienie owulacji i w ten sposób zapobiegają nieplanowanej ciąży po niezabezpieczonym stosunku płciowym.

Octan uliprystalu jest substancją czynną leku ellaOne. Aby preparat był skuteczny, konieczne jest przyjęcie tabletki w ciągu 120 godzin (5 dni) od współżycia bez zabezpieczenia.

Lewonorgestrel jest substancją czynną leków Escapelle i Livopill. Te preparaty wymagają przyjęcia w ciągu maksymalnie 72 godzin (3 dni) od zbliżenia.

Tabletka "dzień po" - skutki uboczne. Na co zwrócić uwagę?

Tabletka "dzień po" wpływa na funkcjonowanie całego organizmu, niestety nie zawsze korzystnie. Najczęstsze możliwe skutki uboczne to:

• zaburzenia nastroju,

• mdłości i wymioty,

• bóle brzucha i podbrzusza,

• uczucie dyskomfortu w brzuchu,

• bóle i zawroty głowy,

• bóle mięśniowe,

• bóle pleców,

• bolesne miesiączkowanie,

• opóźnienie miesiączki,

• nieregularne krwawienie miesiączkowe,

• wrażliwość piersi,

• zmęczenie,

• krwawienie z pochwy,

• biegunka.

Opóźnienie miesiączki może trwać nawet 7 dni. Jeśli trwa dłużej niż 5 dni, konieczne jest wykluczenie ciąży (wykonanie testu ciągowego).

Ból brzucha, mdłości i wymioty mogą być związane z ciążą, w tym ciążą pozamaciczną. Ich mylne zinterpretowanie jako działanie niepożądane antykoncepcji awaryjnej może opóźniać zdiagnozowanie zapłodnienia.

Tabletka "dzień po" skutki uboczne - jak długo się utrzymują?

Najczęstsze działania niepożądane antykoncepcji awaryjnej są niespecyficzne. Zazwyczaj są to mdłości i wymioty, bóle brzucha i zaburzenia cyklu miesiączkowego. Jednak to czy wystąpią i jak długo będą się utrzymywać jest kwestią indywidualną.

Tabletka "dzień po" - skutki uboczne po tygodniu

Nie istnieją żadne specyficzne działania niepożądane, które pojawiają się tydzień po przyjęciu tabletki "dzień po". Jeśli po tym czasie zaczniesz się źle czuć, udaj się do lekarza.

Tabletka "dzień po" - do kiedy można wziąć?

W przypadku tabletki "dzień po" bardzo ważne jest to, ile minęło czasu od stosunku płciowego bez odpowiedniego zabezpieczenia a przyjęciem leku. Ten czas powinien być jak najkrótszy i najlepiej, gdy wynosi 12 godzin. Jednak maksymalny czas na połknięcie antykoncepcji awaryjnej to 72 godziny dla leków z lewonorgestrelem (Escapelle i Livopill) i 120 godzin w przypadku octanu uliprystalu (ellaOne).

Czym jest tabletka "dzień po" i kiedy stosować antykoncepcję awaryjną?

Tabletka "dzień po" jest farmakologiczną metodą antykoncepcji postkoitalnej, zwanej również antykoncepcją awaryjną. Oznacza to, że przyjmuje się ją po stosunku płciowym. Wskazaniem do połknięcia tabletki jest współżycie bez odpowiedniego zabezpieczenia bądź z zabezpieczeniem, które z różnych względów zawiodło - najczęściej wymienia się pęknięcie prezerwatywy.

W skład tabletki "dzień po" wchodzą hormony, które powodują opóźnienie owulacji, nie dopuszczając tym sposobem do połączenia komórki jajowej z plemnikiem.

Jakie są inne rodzaje antykoncepcji awaryjnej?

Oprócz hormonalnej terapii zapobiegającej niechcianej ciąży, istnieje metoda bez użycia hormonów - wkładka wewnątrzmaciczna zawierająca miedź. System domaciczny działa poprzez swój hamujący wpływ na plemniki.

Wkładka wewnątrzmaciczna, aby spełniała swoją funkcję jako antykoncepcja po współżyciu bez zabezpieczenia, powinna zostać założona w ciągu 5 dni od zbliżenia.

Tabletka "dzień po" recepta - czy antykoncepcja awaryjna jest na receptę?

Dostępność antykoncepcji awaryjnej bez recepty jest tematem gorących rozmów w naszym kraju. Aktualnie recepta wciąż jest niezbędna do wykupienia tabletki "dzień po" w aptece.

Tabletka "dzień po" - kto może wypisać receptę?

Receptę na tabletkę "dzień po" może wystawić każdy - wcale nie musi być to specjalista ginekologii. Od maja 2024 roku obowiązuje nowy pilotażowy program Ministerstwa Zdrowia, dzięki któremu receptę na tabletkę dzień po mogą wypisać również farmaceuci. Program będzie trwać do 30 czerwca 2026 roku.

Aby otrzymać receptę od farmaceuty, należy udać się do apteki, która posiada umowę z Narodowym Funduszem Zdrowia. Na portalu rządowym można sprawdzić, które placówki podpisały taki dokument.

- Lekarz rodzinny może wystawić receptę na tabletkę “dzień po” jeden raz w cyklu. Jest to forma antykoncepcji awaryjnej. O doborze właściwej, regularnej antykoncepcji dla pacjentki decyduje lekarz ginekolog - mówi lek. Bożena Formela, lekarz rodzinny.

Receptę na tabletkę "dzień po" może wystawić także lekarz rodzinny. Przychodnia POZ Medunit realizuje konsultacje medyczne w ramach NFZ (wystarczy posiadać ubezpieczenie zdrowotne).

Jak kupić tabletkę "dzień po"?

Farmakologiczną antykoncepcję awaryjną można wykupić w każdej aptece po okazaniu recepty. Nie musisz umawiać się na wizytę do lekarza, aby ją uzyskać.

Przychodnia POZ Medunit realizuje konsultacje medyczne w ramach NFZ (wystarczy posiadać ubezpieczenie zdrowotne) i działa również przez internet.

Receptę może również wystawić farmaceuta w aptekach, które podpisały umowę z Narodowym Funduszem Zdrowia. Lista takich placówek została opublikowana na stronie rządowej.

Tabletka "dzień po" - ile godzin po stosunku można ją przyjąć?

W przypadku antykoncepcji awaryjnej kluczowe znaczenie ma czas pomiędzy współżyciem a przyjęciem leku. Optymalnie powinno się połknąć tabletkę w ciągu 12 godzin od stosunku płciowego. Maksymalny czas na zastosowanie tabletki "dzień po" to 72 godziny dla leków zawierających lewonorgestrel (Escapelle i Livopill) i 120 godzin dla leku zawierającego octan uliprystalu (ellaOne).

Tabletkę "dzień po" można przyjąć w każdym dniu cyklu miesiączkowego. Jedynym ograniczeniem jest wcześniejsze stwierdzenie ciąży.

Lek można zastosować zarówno z posiłkiem, jak i niezależnie od niego. Ważne jednak, że jeśli w ciągu 3 godzin od połknięcia tabletki "dzień po" wystąpią wymioty, konieczne jest przyjęcie kolejnej dawki preparatu.

Tabletka "dzień po" - przeciwwskazania. Kiedy stosowanie antykoncepcji awaryjnej jest niemożliwe?

Tabletka "dzień po" mimo silnego działania hormonalnego ma ograniczone przeciwwskazania. Zalicza się do nich nadwrażliwość na substancję aktywną leku bądź na pozostałe składniki.

Dodatkowo leku nie można przyjąć w trakcie ciąży ani w trakcie karmienia piersią, gdyż zarówno lewonorgestrel, jak i octan uliprystalu przenikają do mleka matki.

Co może osłabić działanie tabletki "dzień po"?

Jednoczesne stosowanie antykoncepcji postkoitalnej w postaci tabletki "dzień po" i leków, które pobudzają enzymy wątrobowe (głównie indukujące enzym CYP3A4), przyspiesza jej metabolizm. Oznacza to, że stężenie octanu uliprystalu i lewonorgestrelu będzie w takiej sytuacji zmniejszone, a skuteczność antykoncepcji awaryjnej osłabiona.

Do leków aktywujących CYP3A4 zalicza się: barbiturany, fenytoinę, karbamazepinę, leki ziołowe z dziurawcem zwyczajnym w składzie, ryfampicynę, rytonawir, ryfabutynę i gryzeofulwinę.

Jeśli w ciągu ostatnich 4 tygodni przyjmowałaś leki indukujące enzymy wątrobowe i doszło do niezabezpieczonego stosunku płciowego, powinnaś skorzystać z niehormonalnych metod antykoncepcji awaryjnej, np. z wkładki wewnątrzmacicznej z miedzią.

Jeśli z jakichś względów nie chcesz lub nie możesz zdecydować się na wkładkę domaciczną, alternatywnie możesz zastosować podwójną dawkę lewonorgestrelu, jednak takie rozwiązanie nie zostało dokładnie przebadane.

Tabletka "dzień po" - ile razy można wziąć?

Tabletka "dzień po" jest formą antykoncepcji awaryjnej i w żadnym wypadku nie może zastąpić regularnego stosowania innych środków zapobiegających zapłodnieniu.

Postkoitalna prewencja ciąży powinna być stosowana sporadycznie. Nie zaleca się przyjmowania tabletki "dzień po" więcej niż raz w ciągu jednego cyklu miesiączkowego z uwagi na zawarte wysokie stężenie hormonów.

Tabletka "dzień po" - ile działa antykoncepcja awaryjna?

Maksymalny czas przeznaczony na przyjęcie antykoncepcji awaryjnej wynosi 72 godziny dla preparatów zawierających lewonorgestrel, takich jak Escapelle i Livopill, i 120 godzin dla produktów z octanem uliprystalu, takich jak ellaOne.

Należy jednak pamiętać, że okres pomiędzy niezabezpieczonym stosunkiem płciowym a połknięciem tabletki powinien być jak najkrótszy.

Tabletka dzień po a okres - jaki jest wpływ antykoncepcji awaryjnej na cykl miesiączkowy?

Tabletkę "dzień po" można przyjąć w dowolny dzień cyklu miesiączkowego. Po zastosowaniu antykoncepcji awaryjnej mogą wystąpić przejściowe zaburzenia cyklu.

U większości kobiet, kolejna miesiączka pojawia się w przewidywanym czasie lub w ciągu tygodnia od przewidywanego dnia. Jednak u części kobiet, następny okres występuje ponad 7 dni później lub 7 dni wcześniej przed spodziewanym terminem.

Czy tabletka "dzień po" jest wczesnoporonna?

Istotą działania tabletki "dzień po" jest zapobieganie niechcianej ciąży. Natomiast tabletki wczesnoporonne służą aborcji farmakologicznej.

Oznacza to, że te dwa rodzaje preparatów mają zupełnie odmienne funkcje. Antykoncepcja awaryjna może zostać zastosowana, gdy doszło do stosunku płciowego bez zabezpieczenia bądź gdy zastosowana metoda antykoncepcji zawiodła (np. pękła prezerwatywa). Powoduje zahamowanie lub opóźnienie owulacji. Nie jest skuteczna po rozpoczęciu procesu implantacji.

Z kolei tabletki wczesnoporonne są stosowane w celu zakończenia ciąży. W Polsce są nielegalne i lekarz nie wypisze na nie recepty.

Bibliografia