Opublikowano 10.02.2025
Autor Redakcja Medunit.pl
Hydroksyzyna jest blokerem receptora H1. Posiada właściwości przeciwhistaminowe, anksjolityczne, przeciwskurczowe, przeciwdrgawkowe, przeciwwymiotne i miejscowo znieczulające. Zmniejsza stan napięcia wewnętrznego, niepokój, napięcie lękowe i mięśniowe. Jest stosowana w objawowym leczeniu lęku uogólnionego i lęku przewlekłego, w premedykacji przed zabiegami chirurgicznymi czy objawowym leczeniu świądu.
W przychodni POZ Medunit możesz otrzymać konsultację z darmową e-receptą na potrzebne leki.
Hydroksyzyna jest lekiem uspokajającym i przeciwlękowym. Podejrzewa się, że jej działanie jest związane z zahamowaniem aktywności ośrodków w warstwie podkorowej ośrodkowego układu nerwowego.
Hydroksyzyna nie hamuje czynności kory mózgowej. Zmniejsza stan napięcia wewnętrznego, niepokój, napięcie lękowe i napięcie mięśniowe.
Wykazuje właściwości przeciwhistaminowe, cholinolityczne, przeciwbólowe i przeciwwymiotne. W dawkach terapeutycznych nie zwiększa wydzielania kwasowości kwasu żołądkowego i w większości przypadków wykazuje łagodne działanie przeciwwydzielnicze.
Hydroksyzynę stosuje się w:
objawowym leczeniu lęku uogólnionego oraz przewlekłego lęku;
pomocniczo w premedykacji przed zabiegami chirurgicznymi;
skórnych odczynach alergicznych z towarzyszącym świądem - ze względu na silne działanie przeciwhistaminowe.
Hydroksyzyna idealnie nadaje się do zastosowania u małych dzieci z objawami niepokoju pobudzenia psychoruchowego na skutek uporczywego świądu.
Hydroksyzynę można kupić w aptece wyłącznie za okazaniem recepty. Jest dostępna w postaci tabletek powlekanych i syropu.
Hydroksyzyna jest substancją czynną leków takich jak: Atarax (ok. 12-16 zł), Hydroxyzine Orion (ok. 8-10 zł), Hydroxyzinum Adamed (ok. 8-9 zł), Hydroxyzinum Espefa (ok. 15-18 zł), Hydroxyzinum Hasco (ok. 8-9 zł), Hydroxyzinum Polfarmex (ok. 9-26 zł), Hydroxyzinum Teva (ok. 20-37 zł), Hydroxyzinum VP (ok. 11-20 zł).
Zalecana dawka hydroksyzyny różni się w zależności od wskazania. Co ważne powinna być ona jak najmniejsza i jak najkrócej stosowana.
Dorośli i dzieci od 12 roku życia powinni zacząć od dawki 25 mg. W razie konieczności dawkowanie leku można zwiększyć do 50 mg. Dla dzieci między 5 a 12 rokiem życia początkowa dawka wynosi 10 mg i można ją zwiększyć do 25 mg.
Hydroksyzyna powinna być przyjmowana wieczorem.
Hydroksyzyna jest wskazana do objawowego leczenia lęku u dorosłych. Dawkowanie wynosi od 10 do 50 mg i powinno być podzielone na 2 lub 3 dawki w ciągu dnia.
Część pacjentów wymaga zastosowania innych dawek niż standardowe. Dotyczy to:
osób w podeszłym wieku - osoby starsze powinny rozpoczynać terapię od połowy zalecanej zazwyczaj dawki,
osób z zaburzeniami czynności nerek,
osób z zaburzeniami czynności wątroby.
Hydroksyzyna jest lekiem, który bardzo dobrze się wchłania, więc na efekt jej działania nie trzeba długo czekać. Sedacja, uspokojenie jest zauważalne już po 30-45 minutach od zażycia leku, a właściwości przeciwhistaminowe po 1 godzinie.
Czas działania hydroksyzyny jest zależny od wielu czynników, między innymi od dawki leku, indywidualnej reakcji pacjenta czy od innych leków wpływających na jej metabolizm. Zazwyczaj jednak wynosi od 6 do 8 godzin. Może być krótszy - u dzieci, lub dłuższy - u osób w podeszłym wieku i pacjentów z zaburzeniami czynności wątroby.
Hydroksyzyna jest powszechnie stosowanym lekiem wykorzystywanym w leczeniu lęku i świądu. Uważana jest za bezpieczną substancję, która nie uzależnia.
Jak każdy lek może powodować pewne skutki uboczne, jednak są one stosunkowo mało groźne i o niskim nasileniu.
Przed rozpoczęciem terapii hydroksyzyną konieczne jest upewnienie się o braku przeciwwskazań do jej przyjmowania. Wśród przeciwwskazań wymienia się zaburzenia rytmu serca, drgawki, udar mózgu, niewydolność nerek, niewydolność wątroby.
Dodatkowo z uwagi na cholinolityczne działanie hydroksyzyny należy unikać jej u osób z jaskrą, utrudnionym odpływem moczu z pęcherza, osłabioną perystaltyką przewodu pokarmowego, otępieniem lub myasthenia gravis. Również z powodu działania cholinolitycznego hydroksyzyny niezalecane jest równoczesne stosowanie innych leków o takich właściwościach lub leków działających depresyjnie na ośrodkowy układ nerwowy.
Szczególna ostrożność jest zalecana u pacjentów chorujących na astmę oskrzelową, a u osób w podeszłym wieku konieczne jest dostosowanie dawki.
Terapia hydroksyzyną wiąże się z pojawieniem się wydłużeniem odstępu QT w badaniu elektrokardiograficznym - EKG. Możliwe są też zaburzenia rytmu serca typu torsade de pointes. Co ważne, nieprawidłowości te najczęściej rozwijały się wśród osób z obecnymi czynnikami ryzyka, takimi jak znaczące zaburzenia elektrolitowe czy jednoczesne leczenie innymi produktami.
W związku z tym hydroksyzyny nie mogą przyjmować pacjenci z nabytym lub wrodzonym wydłużeniem odstępu QT, ze stwierdzoną chorobą układu krążenia, zaburzeniami elektrolitowymi (obniżone stężenie potasu, magnezu), nagłą śmiercią sercową w rodzinie lub znaczącą bradykardią (wolną akcją serca).
Gdy pacjent zaobserwuje u siebie objawy wskazujące na nieprawidłowy rytm serca, konieczne jest przerwanie leczenia.
Ostrożność muszą zachować osoby z obniżonym progiem drgawkowym.
Dotyczy to szczególnie małych dzieci, które są znacznie bardziej podatne na działania niepożądane ze strony ośrodkowego układu nerwowego.
U pacjentów z rozwiniętym otępieniem, którzy stosują niektóre atypowe neuroleptyki, ryzyko wystąpienia zdarzeń naczyniowo-mózgowych jest wyższe. Mechanizm tego zjawiska nie został poznany.
Z tego względu osoby z czynnikami ryzyka udaru mózgu powinny być ostrożne podczas przyjmowania hydroksyzyny.
U osób ze stwierdzoną niewydolnością nerek lub niewydolnością wątroby dawka dobowa musi zostać dostosowana. Dodatkowo w przypadku zaburzeń czynności wątroby konieczne jest regularne monitorowanie funkcji tego narządu.
Hydroksyzyna jest lekiem uspokajającym i przeciwlękowym. Podejrzewa się, że jej działanie jest związane z zahamowaniem aktywności ośrodków w warstwie podkorowej ośrodkowego układu nerwowego.
Hydroksyzyna nie hamuje czynności kory mózgowej. Zmniejsza stan napięcia wewnętrznego, niepokój, napięcie lękowe i napięcie mięśniowe.
Wykazuje właściwości przeciwhistaminowe, cholinolityczne, przeciwbólowe i przeciwwymiotne. W dawkach terapeutycznych nie zwiększa wydzielania kwasowości kwasu żołądkowego i w większości przypadków wykazuje łagodne działanie przeciwwydzielnicze.
Maksymalna dawka dobowa hydroksyzyny wynosi 100 mg. Przekroczenie jej w znacznym stopniu wiąże się z objawami wynikającymi z nadmiernego działania przeciwcholinergicznego, depresji lub paradoksalnego pobudzenia ośrodkowego układu nerwowego.
Najczęściej pojawiają się:
nudności,
wymioty,
tachykardia,
gorączka,
senność,
zaburzenia odruchu źrenicznego,
drżenie,
splątanie lub omamy.
Później obniża się poziom świadomości, dochodzi do depresji oddechowej, drgawek, obniża się ciśnienie tętnicze, rozwijają się zaburzenia rytmu serca, śpiączka i zapaść krążeniowo-oddechowa.
Nie istnieje antidotum na hydroksyzynę. Gdy dojdzie do przedawkowania, walczy się przede wszystkim z objawami. Konieczna jest częsta kontrola czynności życiowych.
Niedociśnienie tętnicze zazwyczaj wymaga zastosowania płynoterapii i podania noradrenaliny lub metaraminolu (środków obkurczających naczynia krwionośne).
Stosowanie hydroksyzyny może wywołać zaburzenia rytmu serca. Z tego względu nie powinno się jej przyjmować jednocześnie z lekami powodującymi wydłużenie odstępu QT lub zaburzenia rytmu typu torsade de pointes. Do tych leków należą:
leki przeciwarytmiczne klasy IA (np. chinidyna, dyzopiramid),
leki przeciwarytmiczne klasy III (np. amiodaron, sotalol),
niektóre leki przeciwhistaminowe,
niektóre leki przeciwpsychotyczne (np. haloperydol),
niektóre leki przeciwdepresyjne (np. citalopram, escitalopram),
niektóre leki przeciwmalaryczne (np. meflochina),
niektóre antybiotyki (np. erytromycyna, lewofloksacyna, oksyfloksacyna),
niektóre leki przeciwgrzybicze (np. pentamidyna),
niektóre leki stosowane w chorobach układu pokarmowego (np. prukalopryd),
niektóre leki przeciwnowotworowe (np. toremifen, wandetanib),
metadon.
Dodatkowo nie powinno się łączyć hydroksyzyny z lekami powodującymi zaburzenia elektrolitowe, takimi jak moczopędne leki tiazydowe. Takie postępowanie zwiększa ryzyko opornych na leczenie zaburzeń rytmu serca.
Pod wpływem hydroksyzyny nasila się efekt:
leków o działaniu depresyjnym na ośrodkowy układ nerwowy - opioidowych i nieopioidowych leków przeciwbólowych, barbituranów, leków uspokajających i nasennych;
cholinolityków;
leków przeciwzakrzepowych z grupy kumaryny;
petydyny;
leków przeciwhistaminowych o działaniu antycholinergicznym;
leków przeciwdepresyjnych;
neuroleptyków.
Jednoczesne przyjmowanie hydroksyzyny i trójpierścieniowych leków przeciwdepresyjnych zwiększa ich toksyczność na serce, co może powodować uszkodzenie mięśnia sercowego i w późniejszym czasie kardiomiopatię.
Działanie przeciwdrgawkowe fenytoiny jest zmniejszone pod wpływem hydroksyzyny.
Hydroksyzyna pełni rolę antagonistyczną, czyli przeciwstawną, w stosunku do betahistyny i inhibitorów cholinoesterazy. Zmniejsza zwiększający ciśnienie tętnicze efekt adrenaliny i innych leków adrenergicznych.
Cymetydyna zwiększa stężenie hydroksyzyny w surowicy oraz zmniejsza stężenie jej metabolitu, cetyryzyny.
Leki hamujące enzymy wątrobowe mogą zwiększać stężenie hydroksyzyny we krwi.
Hydroksyzyna może zaburzać wyniki testów alergicznych oraz testu prowokacji oskrzelowej z metacholiną, więc nie należy jej przyjmować przez minimum 5 dni poprzedzających takie badania. Oprócz tego może powodować fałszywie zawyżone wyniki oznaczeń stężenia 17-hydroksysteroidów w moczu.
Nie można przyjmować hydroksyzyny w ciąży ani w trakcie karmienia piersią. Jeśli terapia hydroksyzyną w czasie laktacji okaże się konieczna, karmienie piersią należy przerwać.
Hydroksyzyna przenika przez barierę łożyskową i osiąga w organizmie płodu stężenie większe niż we krwi matki. U noworodków narażonych na tę substancję czynną, w późnym okresie ciąży lub podczas porodu, obserwowano:
hipotonię,
zaburzenia ruchowe (w tym zaburzenia pozapiramidowe, ruchy kloniczne),
depresję ośrodkowego układu nerwowego,
niedotlenienie,
zatrzymanie moczu.
W przypadku jednoczesnego stosowania alkoholu i hydroksyzyny działanie leku się nasila. Z tego względu należy unikać spożywania alkoholu w trakcie leczenia.
