Czy katar to choroba?
Katar sam w sobie nie jest chorobą, a objawem, który może się pojawiać w przebiegu licznych schorzeń. W terminologii medycznej często jest określany jako nieżyt nosa.
Nieżyty nosa są grupą chorób zapalnych błony śluzowej nosa, które mogą się pojawić poprzez działanie różnych czynników takich jak: wirusy, bakterie, alergeny, grzyby, substancje drażniące odpowiedzialne za pojawianie się objawów w trakcie wykonywania pracy zawodowej, leki, hormony, a także zaburzenia w przebiegu niektórych chorób układowych.
Najczęstszym powodem występowanie wodnistego kataru u dorosłych i dzieci jest wirusowe zapalenie błony śluzowej, które w głównej mierze dotyka nas w okresie jesienno-zimowym, gdy nasza odporność spada i jesteśmy bardziej podatni na infekcje.
Zobacz także: Krztusiec – objawy, diagnoza, leczenie. Co pomaga na krztusiec?
Skąd się bierze katar?
Katar to stan zapalny błony śluzowej nosa, który powstaje w wyniku reakcji błony śluzowej nosa na różne czynniki, które prowadzą do stanu zapalnego lub podrażnienia. Gruczoły śluzowe stale produkują śluz, aby utrzymać wnętrze nosa wilgotne oraz aby zapobiegać wnikaniu drobnoustrojów czy czynników drażniących.
W przypadku powstawania kataru alergicznego dochodzi do kontaktu z alergenami (np. pyłki, kurz, sierść zwierząt), które stymulują układ odpornościowy do wytwarzania przeciwciał, a następnie do uwalniania histaminy. Histamina prowadzi do rozszerzenia naczyń krwionośnych, obrzęku śluzówki nosa i produkcji wodnistej wydzieliny.
Ile trwa katar?
Czas trwania kataru może się różnić w zależności od wieku, indywidualnych predyspozycji oraz przyczyny dolegliwości. Najczęściej jego objawy ustępują po 5-7 dniach (u młodszych dzieci katar rzadko ustępuje po tygodniu). W przypadku kataru przewlekłego, z dolegliwościami możemy się zmagać dłużej niż 14 dni.
Jak rozpoznać koniec kataru?
Zakończenie kataru można rozpoznać po ustąpieniu objawów, takich jak wodnista lub gęsta wydzielina, kichanie oraz swędzenie nosa. Poprawia się drożność, dzięki czemu możliwe jest swobodne i prawidłowe oddychanie przez nos.
Czy katar jest zaraźliwy?
W zależności od przyczyny, w niektórych sytuacjach katar może być zaraźliwy. Zarówno katar o podłożu wirusowym, jak i bakteryjnym może mieć właściwości zakaźne, zwłaszcza przez pierwsze dni infekcji.
Aby uniknąć zarażenia się, warto ograniczyć kontakt z osobami chorymi, myć dokładnie ręce, nosić maseczkę ochronną oraz zadbać o swoją odporność.
Alergiczny nieżyt nosa nie jest zaraźliwy ponieważ powstaje na skutek reakcji odpornościowej na antygeny takie jak np. pyłki, kurz, sierść zwierząt. Katar sienny można rozpoznać jako cieknący katar o wodnistej wydzielinie.
Rodzaje kataru
Do najczęstszych form kataru zalicza się:
katar wirusowy - spowodowany infekcjami wirusowymi, takimi jak grypa;
katar alergiczny - wywołuje go reakcja na alergeny, takie jak pyłki, roztocza, sierść zwierząt czy pleśń;
katar bakteryjny - spowodowany infekcją bakteryjną, kiedy bakterie zalegają w błonie śluzowej;
katar zatokowy - stan zapalny błon śluzowych w zatokach przynosowych.
Do rzadziej występujących przyczyn kataru zalicza się choroby układowe, które mogą objawiać się wyraźnym nieżytem nosa oraz katar spowodowany lekami/środkami donosowymi lub ogólnoustrojowymi.
Zobacz także: Grypa - rodzaje, objawy, przyczyny, leczenie
Objawy kataru
Schorzenie to charakteryzuje się występowaniem przynajmniej jednego z poniższych objawów:
Dodatkowo możemy zaobserwować występowanie u siebie innych współwystępujących objawów takich jak: ból głowy, ból gardła, ból mięśni, zmęczenie, zaburzenie czynności trąbki Eustachiusza – ból ucha przy zmianie ciśnienia (np. latanie), upośledzenie słuchu, spływanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła.
Przyczyny kataru
Przyczyn kataru może być wiele, jednak do najczęstszych z nich zalicza się:
alergie;
infekcje bakteryjne;
infekcje wirusowe;
zapalenie zatok przynosowych;
narażenie na zimne temperatury;
stosowanie niektórych leków, odstawienie opioidów.
Jak szybko pozbyć się kataru? Co najlepsze na katar?
Choć całkowite pozbycie się nieżytu nosa wymaga kliku dni, istnieją metody na złagodzenie objawów kataru i przyspieszenie powrotu do zdrowia.
Gdy męczą nas symptomy infekcji, warto zadbać o odpowiednią ilość odpoczynku oraz snu. Przed spaniem warto wziąć gorący prysznic i nawilżyć powietrze w pokoju. Pamiętanie o odpowiednim nawodnieniu również korzystnie wpłynie na rozrzedzenie wydzieliny zalegającej w nosie. Dobrym rozwiązaniem może być stosowanie sprayów do nosa zawierających sól fizjologiczną.
Preparaty ziołowe zawierające ziele werbeny, kwiat bzu czarnego, imbir, goździk czy kardamon, ze względu na swoje właściwości sekretolityczne, będą rozrzedzać zalegającą w przewodach nosowych wydzielinę. Dodatkowo picie ciepłych naparów z kwiatu czarnego bzu, herbaty malinowej z dodatkiem miodu czy spożycie czosnku będzie wspierać układ odpornościowy.
Jak pozbyć się kataru w jedną noc? Jak wyleczyć katar w jeden dzień?
Całkowite wyleczenie się z kataru w jedną noc może stanowić spore wyzwanie, zwłaszcza gdy dolegliwość występuje na podłożu infekcyjnym. Dostępne są działania, które mogą złagodzić objawy i umożliwić lepsze funkcjonowanie po jednej nocy.
Najważniejszym sposobem na szybkie pozbycie się kataru jest pozbycie się wydzieliny z nosa. Gdy podejrzewamy występowanie dolegliwości na podłożu alergicznym, skutecznym i szybkim sposobem będzie zastosowanie leków przeciwhistaminowych. np. Allegra, Allertec Fexo, Claritine Allergy, Loratan Pro.
Szybkim sposobem na pozbycie się kataru na podłożu infekcyjnym będzie płukanie nosa roztworami NaCl np. roztwory wody morskiej izotoniczne i hipertoniczne (2,5–3%, preparaty soli morskiej) lub zastosowanie inhalacji z dodatkiem kropli olejku eterycznego.
Przed spaniem warto wziąć ciepły prysznic lub zastosować ciepły okład w okolicach twarzy. Używanie nawilżacza powietrza w trakcie snu może również wspomóc walkę z zatkanym nosem.
Co jest dobre na katar? Domowe sposoby na katar
W większości przypadków katar ustępuje samoistnie i nie wymaga włączenia leczenia. Dostępne domowe sposoby na katar mogą poprawić nam codzienne funkcjonowanie. Kluczowe jest usuwanie wydzieliny - poprzez wydmuchiwanie lub odsysanie. W przypadku gęstego kataru można zastosować roztwór NaCl, który go rozrzedzi i ułatwi usuwanie.
W trakcie występowania kataru warto pamiętać o odpowiednim nawadnianiu się. Picie dużej ilości płynów ułatwi rozrzedzenie odkładającego się śluzu. Rozgrzewanie zatok poprzez stosowanie ciepłych okładów nałożonych na czoło i okolice nosa mogą pomóc złagodzić ból oraz zmniejszyć obrzęk przy zatkanym zatokach.
W swojej diecie oraz codziennej suplementacji warto zadbać o witaminę C, której działanie skraca czas trwania infekcji oraz zmniejsza intensywność objawów przeziębienia, w tym kataru.
Z czego inhalacja na katar?
Inhalacje na katar można wykonać za pomocą czystej soli fizjologicznej (NaCl 0,9%), która nawilży śluzówkę nosa, złagodzi podrażnienia i pomoże rozrzedzić wydzielinę. Można również zastosować płyn do inhalacji bez recepty z dodatkami roślinnymi w postaci olejków eterycznych (np. olejek eukaliptusowy).
Dostępnych jest wiele preparatów w postaci kropli nawilżających zawierających kwas hialuronowy, które będą łagodzić powstałe podrażnienia.
Jeśli nie posiadamy specjalnego nebulizatora do inhalacji, możemy przeprowadzić tzw. inhalację domową, do której posłuży nam miska z wrząca wodą, ręcznik, preparat ziołowy czy olejek eteryczny.
Leki na katar bez recepty
Na rynku dostępnym jest wiele preparatów, które możemy otrzymać w aptece bez recepty:
leki obkurczające śluzówkę nosa - zmniejszają obrzęk błon śluzowych, co pomaga udrożnić nos i zatoki np. Otrivin, Xylogel 0,1%, Sudafed XyloSpray, Acatar Control, Nasivin Classic.
leki przeciwalergiczne (leki antyhistaminowe)- są pomocne w walce w przypadku alergii, dzięki łagodzeniu kichania, świądu czy nadmiernego wydzielania wydzieliny np. np. Allegra, Allertec Fexo, Claritine Allergy, Loratan Pro.
leki mukolityczne (rozrzedzające śluz) - rozrzedzają gęstą wydzielinę z nosa, ułatwiając jej wydalenie z dróg oddechowych np. Erdomed Muko.
preparaty donosowe na bazie soli fizjologicznej lub wody morskiej - nawilżają błonę śluzową nosa, pomagając oczyścić ją z zalegającego śluzu np. Ringosol, Symphar, Apteo Woda Morska.
Jak uniknąć kataru?
Uniknięcie kataru, zwłaszcza tego, który jest na podłożu infekcyjnym, polega na odpowiednim przestrzeganiu higieny i dbaniu o odporność. Do skutecznych metod zalicza się:
wzmocnienie odporności;
zachowanie higieny osobistej - mycie rąk, unikanie dotykania twarzy,
unikanie spotkań z chorymi osobami;
stosowanie maseczek ochronnych;
używanie środków do dezynfekcji przedmiotów;
szczepienia i suplementacja;
wietrzenie pomieszczeń;
utrzymywanie odpowiedniej wilgotności powietrza;
unikanie narażania się na dym papierosowy.
Kiedy skonsultować się z lekarzem?
Katar to bardzo powszechna dolegliwość, która w większości przypadków nie wymaga wizyty u lekarza. Warto skonsultować się z lekarzem m.in.:
gdy objawy kataru są ciężkie lub utrzymują się dłużej niż trzy tygodnie;
gdy występuje gorączka lub ból głowy;
gdy występuje trudność w oddychaniu lub ból w klatce piersiowej;
gdy występuje niewyraźne widzenie;
gdy występuje wydzielina z nosa poprzedzona razem głowy;
gdy występuje ból ucha lub ból gardła.
W Medunit ubezpieczeni pacjenci mogą skorzystać z usług przychodni w ramach NFZ.
Zobacz także: Recepta online bez konsultacji stacjonarnej - jak uzyskać?
FAQ Katar
W przypadku występowania uciążliwego kataru zaleca się regularną toaletę nosa oraz stosowanie kropli do nosa z ksylometazoliną (maksymalnie przez 5 dni). Pomocne jest również stosowanie inhalacji solą fizjologiczną z dodatkiem olejków eterycznych.
Warto pamiętać, że w przypadku kataru w przebiegu infekcji wirusowej nie powinno się stosować się antybiotyków. Wdrożenie antybiotyku powinno występować tylko w sytuacji, gdy doszło do infekcji na podłożu bakteryjnym.
W leczeniu kataru pomocne mogą być: ciepłe kompresy, inhalacje solą fizjologiczną, napary zawierające ziele werbeny, kwiat bzu czarnego, imbir, goździk, nawilżanie powietrza, picie dużej ilości płynów, odpoczynek, leki obkurczające śluzówkę nosa, mukolityczne, przeciwalergiczne.
Bibliografia
Cleveland clinic [dostęp online grudzień 2024]
https://my.clevelandclinic.org/health/symptoms/17660-runny-nose
Healthline [dostęp online grudzień 2024]
https://www.healthline.com/health/how-to-stop-a-runny-nose#runny-nose-and-allergies
Behrouz S, Marefati N, Boskabady M, Boskabady MH. The effects of vitamin C on respiratory, allergic and immunological diseases: an experimental and clinical-based review. Inflammopharmacology. 2023 Apr;31(2):653-672. doi: 10.1007/s10787-023-01169-1. Epub 2023 Feb 27. PMID: 36849854; PMCID: PMC9970132.